XXXIII літаратурнай сталіцай краіны ў 2026 годзе стане самы ўсходні горад Беларусі – Касцюковічы, размешчаны на рацэ Жадунька. Усход – гэта справа не толькі тонкая, але яшчэ і цікавая. У 2008 годзе гэта прыгожае невялікае мястэчка Магілёўскай вобласці адзначыла сваё 500-годдзе, пра што сведчыць памятны знак-валун, устаноўлены з нагоды юбілею.
Упершыню Касцюковічы згадваюцца ў летапісах у 1508 годзе як сяло Касцюкова ў складзе Вялікага Княства Літоўскага, падараванае двараніну Сеньку Мсціслаўцу князем Жыгімонтам I. Назва горада, паводле легенды, звязана з першым пасяленцам Касцюком. Аднак гісторыя краю бярэ свой пачатак яшчэ ў эпоху мезаліту, пра што гавораць знойдзеныя пры раскопках прылады працы і рэшткі жылля, а каля в. Клеевічы знаходзіцца адна з найстаражытнейшых стаянак чалавека на тэрыторыі Беларусі.
У XVI стагоддзі мястэчка ўяўляла сабой паспяховы рамесны і гандлёвы цэнтр, квітнела тут ганчарнае і сталярнае мастацтва. Важнай вяхой у гісторыі краю стаў Першы раздзел Рэчы Паспалітай, які адбыўся ў 1772 годзе. У выніку Касцюкоўшчына апынулася ў складзе Расійскай імперыі і працягнула паспяхова развівацца нават нягледзячы на нашэсце Напалеона, якое прынесла гэтаму краю нямала выпрабаванняў.
Яшчэ ў даваенны час тут пачала актыўна развівацца прамысловасць. У 1930-х гадах былі пабудаваны карпусы прамысловага камбіната, ільнозавода, цагельні, пачала працаваць швейная арцель «Прагрэс». Сёння асноўным горадаўтваральным прадпрыемствам у Касцюковічах з’яўляецца Беларускі цэментны завод – флагман будаўнічай галіны Беларусі, уведзены ў эксплуатацыю ў 1996 годзе. Кожная трэцяя тона яго прадукцыі ўкладзена ў будаўніцтва дамоў, прадпрыемстваў, бальніц, спартыўных комплексаў па ўсёй краіне.
Галоўная гарадская славутасць – Крыжаўзвіжанская царква. Яна не з’яўляецца гістарычным помнікам, бо была ўзведзена ў 1999 годзе, аднак стаіць на намоленай зямлі: тут з 1830-х дзейнічаў драўляны храм, а крыху пазней – каменны, які быў разбураны ў пачатку ХХ стагоддзя. Захавалася гістарычная гарадская забудова ХІХ – пачатку ХХ стагоддзя, у т.л. дом шаўца Івана Панамарова, амфітэатр, а таксама руіны бровара ў в. Канічы.
У цэнтры Касцюковічаў закладзена Алея Славы і памяці воінаў, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. На ёй устаноўлена шэсць бронзавых бюстаў ураджэнцаў Касцюковіцкага раёна, якія атрымалі званне Герояў Савецкага Саюза. Сярод іх генерал Васіль Філіпавіч Маргелаў, якога называюць «Батей ВДВ» і «Десантником № 1».
Гісторыка-культурную і духоўную спадчыну касцюковіцкай зямлі складаюць шматлікія архітэктурныя помнікі сакральнага дойлідства, якія дайшлі да нашых дзён у рознай ступені захаванасці. Гэта Узнясенская царква ў Забычанні, царква Казанскай іконы Маці Божай у Прусіна, руіны касцёла ў Канічах і Свята-Троіцкай царквы ў адселенай з-за аварыі на ЧАЭС в. Самацеевічы, якія ўражваюць сваімі памерамі.
Касцюковіцкі край багаты крыніцамі, многія з якіх шануюцца як гаючыя. Пра гэта гавораць і іх назвы. Каля в. Прусіна з зямлі б’е Святая крыніца, недалёка ад в. Студзянец – Свята-Духаўская крыніца, а побач з Касцюковічамі – крыніца свяціцеля Панцеляймона. Спецыяльна для ахвочых акунуцца ў гаючую ваду абсталяваны купелі.