ВИРТУАЛЬНЫЕ ВЫСТАВКИ - ПЕРСОНАЛЬНЫЕ

Выданне ўяўляе сабой першае поўнае факсімільнае ўзнаўленне кніжнай спадчыны Францыска Скарыны. Яно заклікана пазнаёміць шырокую грамадскасць з адным з найбольш каштоўных скарбаў айчыннай культуры — выданнямі беларускага і ўсходнеславянскага першадрукара, якія захоўваюцца ў розных краінах свету.

Гэта выданне з'яўляецца факсімільным узнаўленнем 23 кніг Бібліі, выдадзенай Ф. Скарынаю ў Празе ў 1517—1519 гадах на мове, блізкай да мовы свецкай старажытнабеларускай пісьменнасці, зразумелай простым людзям таго часу, якая застаецца даступнай і для сучаснага чытача.

Ч.1: Кніга серыі "Беларуская дзіцячая энцыклапедыя" прысвечана беларускаму першадрукару Францыску Скарыне, які з'яўляецца, верагодна, самым яркім і найбольш вядомым творцам беларускай культуры, здольным прадставіць яе ва ўсёй шматграннасці і паўнаце. Гэта сапраўды чалавек-энцыклапедыя і ўніверсальная асоба. Яго талент праяўляўся літаральна ва ўсім: беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар, выдавец, перакладчык Бібліі на родную мову пісьменнік, філосаф-гуманіст, тэолаг, вучоны, лекар, батанік, грамадскі дзеяч, прадпрымальнік.

Ч.2: Кніга серыі "Беларуская дзіцячая энцыклапедыя" прысвечана беларускаму першадрукару Францыску Скарыне, які з'яўляецца самым яркім і найбольш вядомым творцам беларускай культуры. Жыццёвы і творчы шлях беларускага першадрукара і асветніка звязвае нашу зямлю з многімі краінамі свету. Сярод іх Вялікае Княства Літоўскае, Польскае, Дацкае і Чэшскае Каралеўствы, Венецыянская Рэспубліка, Папская Вобласць, Маскоўская Дзяржава, Саксонскае Курфюрства, Прускае Герцагства, Аўстрыйская Манархія. Фактычна, увесь тагачасны цывілізаваны свет быў добра вядомы Скарыне. А праз яго асобу многія дазнаваліся пра Беларусь.

"Францыск Скарына i яго час" — другая на Беларусі персанальная энцыклапедыя, якая асвятляе асноўныя моманты жыцця i дзейнасці беларускага першадрукара i асветніка. Энцыклапедыя змяшчае 728 артыкулаў, прысвечаных скарынінскім выданням, папярэднікам i сучаснікам першадрукара, развіццю яго асветніцкіх традыцый, адлюстроўванню вобраза Скарыны ў літаратуры i мастацтве, сацыяльна-палітычным умовам на Беларусі ў XV—XVI стст. Выданне багата ілюстравана тэкстамі i гравюрамі з выданняў Скарыны. Разлічана на ўсіх тых, хто цікавіцца гісторыяй грамадскай думкі i развіццём кнігадрукавання на Беларусі.

У кнізе расказваецца аб жыцці нашага выдатнага земляка, першадрукара ўсходняга славянства. Чытач даведаецца таксама, на чым пісалі нашы продкі, як ствараліся кнігі ў сярэднявеччы, як было вынайдзена кнігадрукаванне.

Для дзяцей малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту.

Книга посвящена белорусскому первопечатнику, основателю восточно-европейского книгоиздания Франциску Скорине. Именно он первым из восточных славян в 1517 году выпустил в свет печатную книгу во всей ее многогранности и полноте. Как печатник и издатель Франциск Скорина является также известным деятелем белорусской культуры эпохи Возрождения. Его талант проявился во многих сферах деятельности: он известен как переводчик, писатель, философ-гуманист, теолог, медик, ботаник, общественный деятель. В настоящее время выявлено свыше 520 печатных экземпляров книг Ф. Скорины, которые хранятся в книжных и музейных собраниях Беларуси, Великобритании, Германии, Дании, Литвы, Польши, России, Словении, США, Украины, Чехии.

У выданні ўпершыню прадстаўлены пераклады прадмовы Францыска Скарыны да кнігі "Юдзіф" на 64 мовы народаў свету, што робіць значны ўнёсак у спадчыну Францыска Скарыны.

Алег Лойка — вядомы паэт, крытык, празаік. Герой яго кнігі "Францыск Скарына, або Сонца Маладзіковае" — славуты першадрукар Ф. Скарына. Аўтар апавядае пра жыццё і дзейнасць Скарыны ў Празе, Вільні, Полацку, Кракаве, пра яго любоў да свайго народа, да роднага краю.

У кнізе ўпершыню ў перакладзе на сучасную беларускую мову i ў адаптаваным выглядзе друкуюцца найбольш значныя літаратурныя, філасофскія i герменеўтычныя творы Францыска Скарыны (канец 80-х гг. XV ст. — каля 1551). Творчая: спадчына Ф. Скарыны — гуманіста i асветніка эпохі Рэнесанса — разглядаецца як праява арганічнага сінтэзу рымскай i грэка-візантыйскай літаратурнай традыцыі, заходняй філасофіі i народнай культуры.

Адрасуецца шырокаму колу чытачоў — навукоўцам, выкладчыкам ВНУ і каледжаў, настаўнікам і студэнтам.

Аўтар разглядае асобу Францыска Скарыны ў культурна-гістарычным кантэксце, расказвае пра найбольш важныя і загадкавыя факты з жыцця першадрукара, імкнецца асвятліць некаторыя спрэчныя пытанні, якія хвалююць даследчыкаў.

Кардынальна па-новаму ацэньваецца духоўная спадчына ўсходнеславянскага мысляра, асветніка і першадрукара Георгія (Францыска) Скарыны. Комплексны падыход дазволіў выкарыстаць тэкставыя і графічныя творы Вялікага Палачаніна, а таксама дакументальныя матэрыялы як базу даных для вызначэння характарыстык біяграфіі і светапогляду генія. Мяняецца ўся канцэпцыя Скарыніяны і Скарыны, які раскрыў сапраўдныя стасункі паміж рэлігіяй і навукай, па-філасофску выявіў несупярэчлівасць ісцін веры і ведаў, гарманізаваў філасофскія асновы гуманізму Рэнесансу з духоўнымі традыцыямі хрысціянства, паглыбіў артадаксальнае разуменне чалавека.

Праз эксплікацыю сувязі духоўнай спадчыны Скарыны з еўрапейскім кантэкстам паказана месца беларускай культуры і навукі ў сусветнай гісторыі.

Прапануецца навукоўцам, выкладчыкам, студэнтам ВНУ, вучням старэйшых класаў сярэдняй школы і ўсім, хто цікавіцца гісторыяй беларускай навукі і культуры.

Кніга складаецца з 2 раздзелаў.
Першы, "Подзвіг Скарыны", прысвечаны адкрыццю мемарыяльнай дошкі ў Падуанскім універсітэце ў гонар заснавальніка ўсходнеславянскага кнігадрукавання Ф. Скарыны. Менавіта тут наш вялікі зямляк бліскуча вытрымаў экзамен і атрымаў дыплом доктара медыцыны.

Другі раздзел, "Полонез Надежды", прысвечаны ўшанаванню памяці Міхаіла Агінскага ў Фларэнцыі, дзе ён пражыў апошнія гады свайго жыцця і дзе спачывае яго прах (пантэон Санта Крочэ).

Кніга прысвечана разгляду твораў Ф. Скарыны як прадмоўна-пасляслоўнага адзінства, асэнсаванню ўсходнеапафатычнай па сваім характары экзэгетыкі (г. зн. тлумачэння біблейскіх тэкстаў у прадмовах і пасляслоўях да кніг Старога і Новага Запавету).

Сучасная інтэрпрэтацыя спадчыны Ф. Скарыны паказвае, што ягоная творчасць вызначыла сабой лінію ўсходнеславянскага Адраджэння, адрозную ад прагматычнага Захаду сваей духоўнасцю, пераемнасцю яшчэ нерастрачанай патрыстычнай традыцыі.

Разлічана на навуковых супрацоўнікаў, выкладчыкаў, студэнтаў, настаўнікаў, а таксама шырокае кола аматараў беларускай філалогіі.

У кнігу ўвайшлі творы, прысвечаныя беларускаму першадрукару, гуманісту і асветніку Ф. Скарыне — літаратурна-біяграфічны нарыс А. Клышкі "Францыск Скарына, альбо Як прыйшла да нас кніга", аповесць А. Лойкі "Скарына на Градчанах", вершы, эсэ, нарысы М. Багдановіча, М. Гарэцкага, У. Караткевіча, Я. Купалы і іншых пісьменнікаў.

Дысертацыя Ігната Дварчаніна (1895—1937), абароненая ў 1926 г. у сценах Карлава ўніверсітэта ў Празе, з'яўляецца першым у беларускім літаратуразнаўстве даследаваннем аб Ф. Скарыне. Дзейнасць Ф. Скарыны разглядаецца з гуманістычных пазіцый у агульнаеўрапейскім кантэксце.

Разлічана на філолагаў, гісторыкаў, грамадазнаўцаў, усіх, хто цікавіцца гісторыяй беларускай культуры.

Змест артыкулаў, якія публікуюцца ў зборніку, уводзіць у навуковы абарот новыя фактычныя матэрыялы па розных праблемах гісторыі кнігі ў Беларусі дарэвалюцыйнага і савецкага перыядаў.
Матэрыял, што ўключаны ў зборнік, яшчэ раз паказвае, наколькі багатыя традыцыі кнігадрукавання і кнігараспаўсюджання існуюць на Беларусі, якая шматгранная і складаная іх гісторыя.

Представлены предисловия и послесловия С. Будного, В. Тяпинского, Л. Мамонича, М. Смотрицкого и др. Памятникам белорусской публицистики второй половины XVI – первой половины XVII в. предшествует вступительная статья составителя, даются научные комментарии. В приложении факсимильно воспроизводятся отдельные тексты из редких изданий.

Разлічана на вучоных-славістаў, выкладчыкаў і студэнтаў ВНУ, а таксама ўсіх, хто цікавіцца праблемамі ўсходнеславянскага кнігадрукавання, гісторыяй нашай краіны.

Праца прысвечана 500-годдзю з дня нараджэння Ф. Скарыны. У ёй даецца агульная характарыстыка беларускай літаратурна-пісьмовай мовы эпохі Скарыны. У выніку вывучэння непасрэдна па арыгіналах пражскіх кніг Скарыны паказаны арфаграфічныя і фанетычныя асаблівасці гэтых выданняў, выяўлены суадносіны царкоўнаславянскіх, беларускіх і заходнеславянскіх элементаў у сістэме назоўнікаў, прыметнікаў, лічэбнікаў, дзеясловаў. Асобны раздзел прысвечаны вывучэнню лексікі скарынінскіх кніг.

Адрасуецца філолагам, спецыялістам у галіне гісторыі беларускай мовы, усім, хто займаецца вывучэннем гістарычнага мінулага беларускага народа.

Альбом "Гравюры Францыска (Георгія) Скарыны" — гэта толькі спроба сістэматызацыі і аналізу выяўленчай творчасці вялікага беларускага асветніка.

У альбоме сабраны ўсе графічныя работы з дайшоўшых да нас кніг Скарыны. Пры аглядзе работ усе гравюры ў альбоме класіфікуюцца і падзяляюцца на пяць груп. Гэта дае магчымасць лепш ацаніць творчасць мастака, вывучыць стылістычныя і кампазіцыйныя прыёмы афармлення яго кніг. Асобна выдзелены прыкладныя гравюры, застаўкі, віньеткі, загалоўныя літары.

У кнізе ўпершыню падрабязна расказваецца пра беларускую друкаваную літаратуру эпохі Рэнесансу, пачынальнікам якой быў вядомы гуманіст, пісьменнік і асветнік Францыск Скарына. Аўтар апавядае пра многіх малавядомых і зусім невядомых беларускіх літаратарах скарынінскага веку, пераканаўча паказвае вядучую ролю беларускай друкаванай літаратуры XVI ст. сярод літаратур шэрагу еўрапейскіх краін.

Вялікая ўвага надаецца праблемам міжнародных літаратурных сувязяў, перадусім міжславянскіх.

Гэтае выданне прысвячаецца знамянальнаму юбілею ў гісторыі славянскіх культур — 500-годдзю з дня нараджэння славутага сына беларускага народа доктара Францыска Скарыны.
У календары сабраны разнастайныя матэрыялы (документы, выказванні Францыска Скарыны, фрагменты з даследаванняў рускіх, савецкіх і замежных вучоных і г. д.), якія даюць чытачу магчымасць самому ўявіць воблік Францыска Скарыны, зразумець характар і мэту яго шматграннай культурна-асветніцкай дзейнасці. Асобны раздзел — "3 літаратурнай спадчыны Францыска Скарыны" — знаёміць чытача з творамі вялікага асветніка. Кніга багата ілюстравана гравюрамі з выданняў Скарыны, у ёй узноўлены шматлікія арнаментальныя ўпрыгожанні, а таксама ініцыялы і шрыфты яго выданняў. У якасці дадатку да календара фотатыпічным спосабам друкуецца адно з выданняў Скарыны — "Эклезіяст" у яго, Скарынавым, перакладзе.

"Скарынаўскі каляндар" разлічаны на самае шырокае кола чытачоў, якія цікавяцца гісторыяй беларускай і іншых славянскіх культур.

Доктор исторических наук Е. Л. Немировский известен как автор монографий, посвященных славянскому книгопечатанию кирилловским шрифтом. Данное исследование задумано как труд обобщающего характера, в котором жизнь и деятельность Скорины рассматриваются на широком общественно-политическом и социально-экономическом фоне, особое внимание уделено литературоведческому и книговедческому анализу изданий Скорины.

Назва зборніка пераклікаецца з назвай кнігі, якую выдаў сам Ф. Скарына "Малая падарожная кніжка", Вільня, 1522.
Ён уключае прадмовы, вершы Скарыны да біблейскіх кніг, выказванні вучоных пра яго, творы пісьменнікаў, прысвечаныя гуманісту і асветніку XVI стагоддзя, пададзены асноўныя даты жыцця славутага палачаніна.

История искусства славянской печатной книги еще не написана. В этой связи изучение скорининских изданий имеет немаловажное значение. Ведь, обращаясь к Скорине, мы находимся у истоков кириллического книгопечатания и книжной гравюры. А. А. Сидоров писал: "Скорининские издания нас интересуют в качестве предшествующих звеньев в цепи, важная часть которой выкована Москвой".
Нужно также отметить, что гравюры скорининских изданий дают ранние и, пожалуй, самые яркие примеры творческих контактов восточнославянского искусства с западноевропейским. Ученые все чаще говорят о восточнославянском — белорусском, русском, украинском — Возрождении. Озаренное достижениями Дюрера и его школы художественное наследие Скорины предоставляет исключительно ценные, конкретные и наглядные материалы для научного обоснования этой важной и интересной темы.

Комплексное исследование историков, филологов, философов и книговедов посвящено 500-летию со дня рождения Ф. Скорины. Раскрываются исторические и социокультурные условия деятельности белорусского мыслителя, его мировоззрение, литературно-эстетические и языковые особенности творчества. Анализируется роль Ф. Скорины в становлении белорусского литературного языка, прослеживаются белорусско-чешские книжные связи.

Зборнік прапануе матэрыялы, прысвечаныя жыццю і дзейнасці Францыска Скарыны. Размешчаны яны адпаведна храналогіі жыцця і дзейнасці Ф. Скарыны. Фотатыпічным спосабам падаецца выдадзены Ф. Скарынам "Эклезіяст", уключаны ў перакладзе ў 200-томнае выданне "Бібліятэкі сусветнай літаратуры".

Каляндар разлічаны на шырокае кола чытачоў.

У зборніку ўпершыню сабраны і пракаменціраваны дакументы, прысвечаныя выдатнаму дзеячу славянскай культуры, беларускаму гуманісту-асветніку, першадрукару Ф. Скарыну, а таксама матэрыялы, звязаныя з яго імем.

У брашуры расказваецца аб вытоках і народным характары мовы выданняў беларускага першадрукара і асветніка Францыска Скарыны, аб яго спадчыне.

В сборнике собраны доклады и сообщения, сделанные на научной сессии "Федоровские чтения 1977", состоявшейся 15—16 декабря 1977 г. в Государственной библиотеке СССР имени В. И. Ленина в Москве. Прошедшая сессия продемонстрировала большой интерес советских ученых к жизни и деятельности выдающегося восточнославянского просветителя, каким был "доктор Франциск Скорина с Полоцка".

В публикуемых статьях рассматриваются темы: Франциск Скорина и начало книгопечатания в Белоруссии и Литве, связи Скорины с Прагой, издательская деятельность Скорины и развитие его традиций последователями, эстетические взгляды Скорины, лексика его предисловий, наличие изданий Скорины в различных собраниях и библиотеках, образ Франциска Скорины в художественной литературе.

У брашуры на шырокім гістарычным фоне разглядаецца жыццё і дзейнасць Ф. Скарыны — выдатнага прадстаўніка старажытнай беларускай культуры. Вядзецца размова аб буйнейшых сучасніках нашага першадрукара, выхадцах з Польшчы, Беларусі і Украіны.

Выданне будзе карысным студэнтам, выкладчыкам гісторыі беларускай літаратуры і ўсім, хто цікавіцца старажытным перыядам яе развіцця.