ВИРТУАЛЬНЫЕ ВЫСТАВКИ - ПЕРСОНАЛЬНЫЕ

Упершыню кніга выйшла ў 1971 г.
Кніга прафесара філалогіі, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі імя Якуба Коласа прысвечана жыццю і творчасці Кандрата Крапівы. Аўтар паказвае своеасаблівасць сатырычнай паэзіі, мастацкай прозы і драматургіі народнага пісьменніка Беларусі, характарызуе яго навуковую дзейнасць.
Дапоўнена артыкуламі "Яшчэ раз пра Кандрата Крапіву" і "А я яму ўдзячны...", у якіх разглядаюцца крапівінскія творы 70–80-х гадоў, згадваюцца асабістыя сустрэчы даследчыка з пісьменнікам.
Адрасавана тым, хто цікавіцца беларускай літаратурай, вывучае ці выкладае яе ў сістэме сярэдняй і вышэйшай адукацыі.

Кніга прысвечана жыццю і творчасці Кандрата Крапівы. Кіруючыся сучаснымі эстэтычнымі крытэрыямі, аўтар паказвае своеасаблівасць сатырычнай паэзіі, мастацкай прозы і драматургіі народнага пісьменніка Беларусі, характарызуе яго навуковую дзейнасць.
Горача абараняючы сатыру, Кандрат Крапіва зазначаў: "На пенсію я яшчэ не збіраюся. Яшчэ ёсць порах у парахаўніцы, і яшчэ досыць дурняў на свеце". А таму "рана яшчэ сатырыкам у адстаўку падавацца". Тады ж пісьменнік даволі рашуча заявіў пра сваё права не абмяжоўвацца сатырычнымі жанрамі: "Што да мяне асабіста, дык я ніколі кантракту не падпісваў быць абавязкова сатырыкам і толькі сатырыкам. Чым большы жанравы дыяпазон пісьменніка, тым, на маю думку, лепш, тым больш у яго магчымасці рэалізаваць свае здольнасці... Жанравы шавінізм – гэта смешны і шкодны забабон".

"Калі б я праз недахоп "сыравіны" застаўся беспрацоўным як сатырык, дык толькі рад быў бы гэтаму якграмадзянін", – пісаў Кандрат Крапіва ў артыкуле "Што мне рупіць".3 гэтых слоў відаць, што пісьменнік лічыць асноўным напрамкам сваёй літаратурнай дзейнасці –сатырычную творчасць, накіраваную на ліквідацыю перажыткаў капіталізма ў свядомасці савецкіх людзей.
Пісьменнік выступіў у 1922 годзе ў жанры сатырычнай паэзіі, а некалькі пазней і ў прозе, з сярэдзіны 30-х гадоў стала працуе ў галіне драматургіі. Побач з ярка-сатырычнымі творамі, якімі з’яўляюцца камедыі "Хто смяецца апошнім" і "Мілы чалавек", пісьменнік стварыў лірычную камедыю "Пяюць жаваранкі" і драмы "Канец дружбы", "Партызаны", "Проба агнём", "З народам","Зацікаўленая асоба", "Людзі і д’яблы", у якіх аўтар працягвае распрацоўваць і сатырычныя матывы. Не аднойчы выступаў Кандрат Крапіва ў друку па пытаннях тэорыі і практыкі сатырычных жанраў літаратуры і асаблівасцях іх развіцця ў савецкай літаратуры. Творчасць Кандрата Крапівы адыграла значную ролю ў развіцці беларускай сатыры.
Глядзець поўны тэкст

Впервые на русском языке выходит книга, посвященная жизни и творчеству замечательного белорусского поэта-сатирика и драматурга Кондрата Крапивы. Автор книги – известный белорусский критик Янка Казека– показывает особенности сатирической поэзии Крапивы, ее подлинную народность. Наиболее подробно и основательно рассматривает автор басенное творчество К. Крапивы, характеризует вклад белорусского сатирика в развитие советской басенной традиции. Точное и живое представление дает автор о лучших, широко известных пьесах Крапивы: "Партизаны", "Конец дружбы", "Кто смеется последним", "Поют жаворонки", "С народом". Богатый и многокрасочный мир образов возникает перед читателем книги.
Сатирик Кондрат Крапива, лауреат Государственных премий, удостоен почетного звания Народного писателя Белоруссии, и это является ярким свидетельством того, как высоко ценит и любит наш народ меткое, остроумное и гневное сатирическое слово.

Ёсць людзі, якія маюць як быццам не адно жыццё, не адну біяграфію, – жыццё іх упрыгожвае многія тысячы жыццяў, біяграфій! Дзелячыся з мноствам людзей багаццем сваёй душы, чалавек тады не бяднее, а наадварот – узбагачаецца сілай народа, яго ўдзячнасцю і любоўю. Такім чалавекам – сапраўдным сынам народа – мы называем і Кандрата Крапіву.
Янка Брыль
Беларуская літаратура багатая на таленавітыя творчыя асобы, але нават і сярод іх мастакоўская індывідуальнасць Кандрата Крапівы ўзвышаецца велічна, непаўторна, ярка. Ён – Майстра. Больш таго, ён –чараўнік, якому прырода адкрыла запаветнае слова, здольнае тварыць цуды: рабіць волатам кволага, вяртаць упэўненасць зняверанаму, адкрываць вочы на праўду і крыўду. Як усякі сатырык, ён суровы і строгі, што не перашкаджае яму быць добрым і спагадлівым. Без паблажлівасці, вядома.

Даследуецца драматургічная творчасць старэйшыны беларускай літаратуры, народнага пісьменніка БССР, лаўрэата Дзяржаўных прэмій СССР і БССР Кандрата Крапівы. На шырокім фактычным матэрыяле прасочваецца станаўленне творчай індывідуальнасці К. Крапівы – драматурга ў кантэксце развіцця ўсёй беларускай драматургіі.
Разлічана на літаратуразнаўцаў, выкладчыкаў ВНУ, работнікаў тэатра, аспірантаў, студэнтаў, усіх, хто цікавіцца развіццём беларускай драматургіі.

Прайшло шмат гадоў актыўнай літаратурнай творчасці, былі напісаны многія выдатныя байкі, апавяданні, сатырычныя паэмы і раман "Мядзведзічы", перш чым Кандрат Крапіва звярнуўся, нарэшце, да жанру драматургіі. Так "позна" прыйшоў у тэатр менавіта той К. Крапіва, які за межамі нашай рэспублікі вядомы пераважна як драматург. Адразу ж паўстае некалькі пытанняў. Па-першае, якія прычыны абумовілі цікавасць пісьменніка да драматургіі? Па-другое, што гэту цікавасць прыглушала раней? Па-трэцяе, чаму крапівінскі голас не згубіўся ў драматургічным шматгалоссі, якое адчувалася пад час выхаду першых яго п’ес? Узнікае і яшчэ шэраг іншых праблемных аспектаў асэнсавання пачатковага этапа драматургічнай творчасці пісьменніка. I ні адзін з іх не можа быць высветленым без хоць бы агульнага погляду на стан нашай драматургіі таго часу.
Да сярэдзіны 30-х гадоў, а дакладней – к 1934 г., калі з першай п’есай выступіў К. Крапіва, беларуская савецкая драматургія дасягнула дастаткова высокага ўзроўню. Асноўная задача, якую паставіў перад ёй рэвалюцыйны час, – задача стварэння арыгінальнага рэпертуару для маладога нацыянальнага тэатра – была выканана дастаткова паспяхова. Больш таго, наша драматургія перастала быць набыткам толькі нацыянальнай культуры: пачынаючы з канца 20-х гадоў беларускую п’есу можна было сустрэць на сцэнах тэатраў братніх рэспублік і нават за мяжой краіны.

У дапаможніку раскрыта методыка вывучэння творчасці Кандрата Крапівы, а таксама манаграфічных тэм, прысвечаных пісьменніку; змешчана сістэма ўрокаў па вывучэнні твораў і манаграфічных тэм; прыведзены метадычныя рэкамендацыі па правядзенні розных тыпаў і відаў заняткаў.
Адрасуецца настаўнікам беларускай мовы і літаратуры агульнаадукацыйных устаноў, студэнтам і выкладчыкам педагагічных каледжаў і універсітэтаў краіны.

У кнізе А. Макарэвіча даследуецца сатырычная творчасць народнага пісьменніка БССР Кандрата Крапівы. Крытык падрабязна спыняецца на дзейнасці Крапівы-сатырыка і асвятляе такія пытанні, як вытокі творчасці пісьменніка, станаўленне яго сатырычнай паэзіі, пераход да другіх формаў – апавядання, рамана, п’есы, у якіх Кандрат Крапіва застаецца заўсёды сатырыкам, дасціпным гумарыстам, сапраўдным мастаком народнага слова.

Па вобразнаму вызначэнню Максіма Горкага, савецкая літаратура выконвае ролю "акушэркі і магільшчыка". Гэта значыць, што яна садзейнічае выхаванню новых, сацыялістычных рыс у светапоглядзе, характары, псіхалогіі людзей і адначасова актыўна выступае супраць усяго таго, што перашкаджае іх духоўнаму і палітычнаму росту.

Творчасць Кандрата Крапівы ўвайшла ў духоўны свет не аднаго пакалення чытачоў і гледачоў. Эстафету цяпер падхопліваюць і самыя маладыя. "Настаўніцкая газета" апублікавала ўрывак з ліста адной школьнай настаўніцы: "Урокі па творчасці К. Крапівы – гэта ўрокі сталення маіх вучняў, урокі сапраўднага роздуму над жыццём, урокі, на якіх яны вучацца быць людзьмі. Глыбокі і мудры пісьменнік. Вобразы яркія і выразныя, а таму адразу б’юць у цэль. А гэта так важна, асабліва для маладых. Мае вучні разумеюць, ведаюць і прымаюць усё, чаму вучыць наш любімы драматург".

"Савецкая драматургія, – пісала газета "Правда" ў артыкуле "Пераадолець адставанне драматургіі", – неад’емная частка нашай перадавой сацыялістычнай культуры. Ад стану драматургіі цалкам залежыць развіццё савецкага тэатра. Прагрэсіўнае, наватарскае значэнне савецкай драматургіі заключаецца ў тым, што яна адлюстроўвае ў праўдзівых мастацкіх вобразах нашу сацыялістычную рэчаіснасць, сцвярджае самыя перадавыя ідэі сучаснасці, прапагандуе палітыку савецкай дзяржавы.
Упершыню ў гісторыі савецкая драматургія вывела на сцэнуновага героя–чалавека свабоднай працы, які стаў будаўніком і сапраўдным гаспадаром новага жыцця".

У зборнік увайшлі матэрыялы навуковых даследаванняў, прадстаўленых удзельнікамі Рэспубліканскіх навуковых чытанняў "Шлях да Брамы Неўміручасці", прысвечаных 115-годдзю з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі Кандрата Крапівы (3 сакавіка 2011 года). У кнізе змешчаны ўспаміны родных і блізкіх Кандрата Кандратавіча, а таксама асвятляюцца актуальныя пытанні літаратуразнаўства, мовазнаўства. Аналізуецца паэтычная, празаічная і драматургічная спадчына класіка, яго дзейнасць на ніве беларускага мовазнаўства.
Адрасуецца спецыялістам у галіне славянскай філалогіі, аспірантам і студэнтам філалагічных спецыяльнасцей.

Кандрат Крапіва – знакаміты беларускі паэт, празаік, драматург, навуковец. Яго творчасць– цэлая эпоха ў гісторыі беларускай літаратуры і перш за ўсё ў нацыянальнай драматургіі.
Метадычныя парады змяшчаюць звесткі пра жыццёвы і творчы шлях беларускага пісьменніка, формы і назвы мерапрыемстваў, прысвечаных 120-годдзю К.Крапівы.
Разлічаны на бібліятэкараў, настаўнікаў, аматараў, якія цікавяцпа развіццём беларускай літаратуры ў XX стагоддзі.