Меню

АЎЛАСЕВІЧ МІХАІЛ АЛЯКСАНДРАВІЧ

(20.06.1938 в. Прошкі, Шаркаўшчынскі pаён, Віцебская вобласць, – 11.03.2008)

Беларускі мовазнавец. Кандыдат філалагічных навук (1970), прафесар (1992)

БІЯГРАФІЯ

Нарадзіўся 20 чэрвеня 1938 г. у в. Прошкі Шаркаўшчынскага pаёна Віцебскай вобласці.
У 1953 г. паступіў у Полацкі педагагічны тэхнікум (цяпер Полацкі каледж УА “Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П.М. Машэрава”), які скончыў з адзнакай у 1957 г.
У гэтым жа годзе паступіў на філалагічны факультэт Полацкага дзяржаўнага педагагічнага інстытута (у 1958 г. аб’яднаны з Віцебскім педінстытутам, цяпер УА “Віцебскі дзяржаўны ўніверсітэт імя П.М. Машэрава”), у ім правучыўся 2 курсы. У сувязі з закрыццём установы (1959) быў пераведзены ў Магілёўскі дзяржаўны педагагічны інстытут (цяпер УА “Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А.А. Куляшова”), які і скончыў з адзнакай у 1962 г. па спецыяльнасці “Беларуская і руская мова і літаратура”.
У 1968 г. скончыў аспірантуру Інстытута мовазнаўства імя Я. Коласа АН БССР (пры сектары сучаснай беларускай літаратурнай мовы і культуры мовы) па спецыяльнасці “беларуская мова”.
Кандыдат філалагічных навук (1970), кандыдацкая дысертацыя “Пабочныя кампаненты сказа ў беларускай літаратурнай мове” абаронена ў Інстытуце мовазнаўства імя Я. Коласа АН БССР.
Член-карэспандэнт Беларускай акадэміі адукацыі (1997).
Больш за 30 гадоў жыццёвы шлях Міхаіла Аляксандравіча быў звязаны з Магілёўскім дзяржаўным педагагічным інстытутам (цяпер УА “Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А.А. Куляшова”).
З 1965 г. працаваў на розных пасадах: асістэнтам (1962–1963), выкладчыкам (1964), старшым выкладчыкам (1965–1972), дацэнтам (1976–1991), прарэктарам па вучэбнай рабоце (1972–1991), першым прарэктарам (1991–1994).
1992 г. – прысвоена вучонае званне прафесара.
1994–2000 гг. М.А. Аўласевіч – рэктар Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А.А. Куляшова.
Імя прафесара М.А. Аўласевіча ўнесена ў кнігу “Хто ёсць хто ў сучаснай беларускай лінгвістыцы”.
Міхаіл Аляксандравіч быў вядомы ў рэспубліцы як актыўны грамадскі дзеяч. З’яўляўся старшынёй Рэспубліканскага Савета спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па сацыяльнай падтрымцы таленавітых навучэнцаў і студэнтаў, членам Камітэта па Дзяржаўных прэміях Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь у вобласці літаратуры і мастацтва.
2000–2004 гг. працаваў намеснікам старшыні Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь.
Памёр 11 сакавіка 2008 г. Пахаваны ў г. Мінску.

НАВУКОВАЯ ДЗЕЙНАСЦЬ

Навуковыя інтарэсы М.А. Аўласевіча звязаны з сучаснай рускай і бларускай мовай (словаўтварэнне, сінтаксіс, методыка выкладання); лексікаграфіяй (руска-беларуская тэрміналогія); сацыяльнай лінгвістыкай.
Ім было апублікавана больш за 80 работ, у тым ліку манаграфія, тры навучальныя дапаможнікі, 60 артыкулаў, метадычныя рэкамендацыі.
У 1998 г. выйшаў “Марфемны слоўнік беларускай мовы (для сярэдняй школы” у сааўтарстве з Т.І. Якубовіч.

УЗНАГАРОДЫ

  • Ганаровая грамата Вярхоўнага Савета БССР (1978)
  • Ганаровае званне “Выдатнік народнай адукацыі БССР” (1978)
  • Ганаровае званне “Выдатнік народнай адукацыі СССР” (1984)
  • Ганаровае званне “Заслужаны работнік адукацыі БССР” (1989)

СПІС АСНОЎНЫХ ПРАЦ

  • Аўласевіч, М. А. Пабочныя кампаненты сказа ў беларускай літаратурнай мове / М. А. Аўласевіч. — Мінск : Выдавецтва БДУ імя У. І. Леніна, 1970. — 108 с.
  • Авласевич, М. А. Морфемный состав слова и словообразование : пособие для учителя / М. А. Авласевич. — Минск : Народная асвета, 1980. — 159 с.
  • Аўласевіч, М. А. Марфемны слоўнік беларускай мовы : для сярэдняй школы / М. А. Аўласевіч, Т. І. Якубовіч. — Магілёў : выдавецтва МДУ імя А. А. Куляшова, 1988. — 150 с.
  • Авласевич, М. А. Основные физиологические термины и понятия : русско-белорусский эквивалент : в 2-х ч. / М. А. Авласевич, М. В. Мащенко. — Могилев, 1996. — Ч. 1 : А—К. — 175 с.
  • Авласевич, М. А. Создание системы работы с интеллектуально одаренными детьми и молодёжью / М. А. Авласевич, Т. Н. Ковалева, П. В. Шилов // Адукацыя і выхаванне. — 1998. — № 2. — С. 24—30.
  • Аўласевіч, М. А. Аб канцэпцыі педагагічнай адукацыі / М. А. Аўласевіч, Я. І. Сярмяжка // Веснік МДУ імя А. А. Куляшова. — 1999. — № 1 (2). — С. 94—97.
  • Аўласевіч, М. А. Словаўтваральны слоўнік беларускай мовы : у 2 ч. / М. А. Аўласевіч, Т. І. Якубовіч. — Магілёў : выдавецтва МДУ імя А. А. Куляшова, 2002. — Ч. 1 : А—К. — 242 с.

Глядзець так сама:

  • Беларускае мовазнаўства : бібліяграфічны паказальнік : 1825—1965 / Акадэмія навук Беларускай ССР, Фундаментальная бібліятэка імя Я. Коласа ; [складальнікі: А. Д. Васілеўская [і інш.] ; рэдактар Л. М. Шакун]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1967. — 415 с.
  • Беларускае мовазнаўства : бібліяграфічны паказальнік : 1966—1975 / Акадэмія навук Беларускай ССР, Фундаментальная бібліятэка імя Я. Коласа ; [складальнікі: А. Д. Васілеўская, Я. М. Рамановіч ; рэдактар М. В. Бірыла]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1980. — 350, [2] с.
  • Беларускае мовазнаўства : бібліяграфічны паказальнік : 1976—1985 / АН Беларусі, ЦНБ імя Я. Коласа ; [складальнікі: А. Д. Васілеўская, Я. М. Рамановіч ; уступны артыкул Л. М. Шакуна]. — Мінск, 1993. — 558 с.
  • Методыка выкладання беларускай мовы : бібліяграфічны паказальнік : 1969—1990 / складальнік М. С. Лукашус ; рэдактар В. У. Протчанка. — Мiнск : Вышэйшая школа, 1993. — 109 с.
  • Беларускае мовазнаўства : бібліяграфічны паказальнік : 1986—1991 / [складальнікі: А. У. Каратышэўская, А. У. Траццякова]. — Мінск : Беларуская навука, 2004. — 484 с.

КРЫНІЦЫ

Асноўныя:
  • Аўласевіч Міхаіл Аляксандравіч // Іваноў, Я. Я. Мовазнаўцы. Магілёўскага Дзяржаўнага ўніверсітэта імя А. А.Куляшова : Агульнае і славянскае мовазнаўства (1930—2001) / Я. Я. Іваноў, В. І Рагаўцоў. — Магілёў, 2002. — С. 25—38 : фота.
  • Аўласевіч Міхаіл Аляксандравіч // Храналогія гісторыі МДУ імя А. А. Куляшова (1913—2018) : да 105-годдзя стварэння / аўтар-складальнік А. Р. Агееў ; пад агульнай рэдакцыяй Д. У. Дука ; УА «Магілёўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя А. А. Куляшова». — Магілёў, 2018. — С. 118—119.

Дадатковыя:

Установа культуры «Магілёўская абласная бібліятэка імя У.І. Леніна»
Copyright © 2023