Абапал нашае Бесядзі ў вёсках ды мястэчках шмат нарадзілася паэтаў, пісьменнікаў. Куляшоў, Сяднёў, Прыходзька, Хомчанка, Сімукоў, Смалякоў, Левановіч, Пісьмянкоў… Апошнія гады мне часта даводзілася размаўляць з Аляксеем Русецкім. Гэта – псеўданім яго. Сапраўднае ж прозвішча – Бурдзялёў. Ён родам са Студзянца, што непадалёку ад Касцюковічаў. Там іх і цяпер яшчэ ўспамінаюць, Бурдзялёў, дарма што ў Аляксея Сцяпанавіча ўжо, здаецца, нікога з радні не засталося ў Студзянцы. Я ж наадварот да чарнобыльскай трагедыі быў цесна звязаны з гэтай вёскай, бо браў адтуль сабе жонку, дачку мясцовага настаўніка, дарэчы, у якога вучыўся Русецкі. Сустракаючыся цяпер з Аляксеем Сцяпанавічам, мы часта ў размовах сягаем з Мінску на сваю малую радзіму. Цесця свайго я ніколі не бачыў, бо той загінуў у мінулую вайну пад Рагачовам. Але ад Русецкага нямала даведаўся пра Прохара Стахванавіча. Незвычайна склаўся лёс у гэтага чалавека. Якім чыслом нарадзіўся, такім жа загінуў. У якім горадзе вучыўся ў настаўніцкай семінарыі, пад тым жа, вызваляючы ад немцаў, і смерць напаткаў… Пад Рагачовам тады шмат палягло народу. Горад пераходзіў, як кажуць, з рук у рукі. I так цягнулася ці не да сорак чацвёртага года. Цяпер удава Прохара Стахванавіча ўсё хоча адшукаць ягоную магілу, але дарэмна. У пахавальнай значыцца толькі вёска – Мадоры. На абелісках прозвішча няма. Можа, не было чаго класці ў магілу… Вайна – рэч і сапраўды жахлівая!..

Ад нас, з нашых мясцінаў, мала хто ехаў вучыцца ў дваццатыя гады ў Мінск. Добра, калі яшчэ ў Магілёў. А то – у Маскву, Ленінград. Русецкі таксама падаўся на вучобу ў Маскву. Кончыў там, здаецца, ветэрынарны інстытут. Але пісаў вершы па-беларуску. Між тым, грамадскае жыццё тады віравала нават у вёсках, не тое, што цяпер. У Студзянцы хлопцы і дзяўчаты паказвалі мясцовым жыхарам спектаклі. Медыкі, настаўнікі адчувалі сваю прыналежнасць да незлічонай арміі інтэлігентаў, якія не кожны раз маглі разборліва распісацца.

Словам, вёска пачынала жыць актыўным жыццём, хоць, як на маю думку цяпер, то рабілася шмат тады напаказ, штучна, абы патрапіць у агульную плынь зменлівага жыцця, якое ўвесь час партыйныя бюракраты то цуглямі стрымлівалі, то шпорамі падганялі. Так званыя самадзейныя паэты таксама ў моду ўваходзілі. Не аднаму ж Кандрату Крапіве байкі ды прыпеўкі складаць. Часта перад спектаклямі жывую газету на мясцовым матэрыяле ў асобах разыгрывалі. Русецкага ў Студзянцы мясцовае начальства таксама пабойвалася, бо Аляксей Сцяпанавіч мог «зарыфмаваць» каго заўгодна і што заўгодна.

I вось аднаго разу, знаходзячыся на канікулах, ён напісаў па просьбе майго цесця Прохара Стахванавіча цэлую паэму, якая была прачытана ўвечары з клубнай сцэны. Назаўтра са Студзянца пайшлі скаргі на настаўніка ў Мінск, а на студэнта ў Маскву. Неўзабаве з Мінска прыехаў правяраючы. Быў ён з голенай галавой і ўсё роўна як жоўты. Доўга распытваў Русецкага, хто, маўляў, цябе падгаварыў напісаць такую паэму, што ганьбіць годнасць савецкіх кіраўнікоў. Аляксей Сцяпанавіч браў віну на сябе. Але ў Студзянцы ведалі, што Прохар Стахванавіч таксама меў да яе дачыненне, прынамсі ўсе гаварылі, што кампрамат на мясцовае начальства даваў пачынаючаму паэту ён. Правяраючы хутка паехаў, а Прохара Стахванавіча пачалі выжываць са Студзянца. Дакацілася справа і да Масквы, дзе ўзяліся за Русецкага. Выратаваў яго выпадак. Прохар Стахванавіч таксама ацалеў. Увагу ад яго адвялі іншыя, больш важныя справы. Прынамсі, неўзабаве ад яго адсталі, і ён прапрацаваў у Студзянецкай сямігодцы ці не да сорак першага года.

Расказаў Русецкі і пра тое, як сустрэў пасля чалавека з голенай галавой у Маскве. На адным з літаратурных вечароў перад беларускім зямляцтвам выступаў старшыня аргкамітэта па стварэнці Саюза пісьменнікаў рэспублікі, у якім Русецкі адразу ж пазнаў колішняга правяраючага. То быў Міхась Клімковіч…

Няйначай, прыйдзе час, і Аляксей Сцяпанавіч сам напіша пра свой Студзянец. Я ж прыгадаў гэтую амаль ужо старасвеччыну, бо даўно меў намер расказаць хоць што-колечы пра прадзедамаіх унукаў, каб не знікла памяць аб ім назаўсёды.