ЛІТАРАТУРА – МАЁ ЖЫЦЦЁ, МОЙ ЛЁС

Мабыць, у краіне няма раёнаў, якія могуць пахваліцца тым, што з’яўляюцца радзімай не аднаго, а нават некалькіх вядомых пісьменнікаў. Што цікава: гэтыя куткі бацькаўшчыны, як правіла, надзіва маляўнічыя… Так і Касцюкоўшчына, дзе цячэ рака Бесядзь, вабіць сваёй прыгажосцю і маляўнічасцю. Касцюкоўшчына – радзіма шматлікіх беларускіх пісьменнікаў і паэтаў. У тутэйшых мясцінах нарадзіліся Аркадзь Куляшоў, Аляксей Русецкі, Алесь Пісьмянкоў, Леанід Левановіч… На зямлі гэтай упершыню глянуў у свет і Іван Чыгрынаў…
Іван Гаўрылавіч Чыгрынаў пражыў цікавае, змястоўнае і адначасова няпростае жыццё. З’явіўся на свет будучы мастак слова 21 снежня 1934 года на Магілёўшчыне, у вёсцы Вялікі Бор Касцюковіцкага раёна. Родная вёска Івана Чыгрынава з усіх бакоў не тое што акружана, атулена лясамі. Нездарма яна так і называецца – Вялікі Бор. Пасля Чарнобыльскай трагедыі ў 1986 годзе маленькая радзіма І. Чыгрынава была атручана радыяцыяй, што прынесла незагойную рану ў сэрца пісьменніка. Зямляк Алесь Пісьмянкоў прысвяціў калегу па творчасці верш «Вялікі Бор», у якім выяўляецца трагедыя спакутаванай беларускай зямлі:

Над Вялікім Борам –
Над вялікім горам
Плача ў небе жораў.
Над палын-травой,
Над зямлёй сівой
Плач праносіць свой.
А. Пісьмянкоў

Гадаваўся будучы пісьменнік у руплівай беларускай сям’і: бацька Гаўрыла Сяргеевіч – старшыня сельсавета, маці Хадоска Ігнатаўна – звычайная працаўніца – калгасніца. Дзяцінства Івана Чыгрынава было засмучана падзеямі Вялікай Айчыннай вайны, якія не абыйшлі і сям’ю пісьменніка. Жонка Івана Чыгрынава Людміла Прохараўна Чыгрынава ў сваім інтэрв’ю пра гэты перыяд часу ў жыцці пісьменніка гаварыла так: «Іван нарадзіўся ў мнагадзетнай сям’і – чатыры браты і дзве сястры… Бацька Івана пайшоў на вайну і не вярнуўся… Сустрэў на вайне другую жанчыну – і пакінуў сям’ю. Гэта было вельмі – вельмі цяжкім ударам для дзяцей… Усё гэта выкладзена ў расказах Івана, па крупіцах рассыпана: нейкія дэталі, моманты. Але адзінай такой лініі няма…».
Пазней Іван Чыгрынаў з вялікай удзячнасцю успамінаў сваю маці Хадоску Ігнатаўну, на плечы якой клаўся ўвесь цяжар па выхаванні дзяцей. Жонка пісьменніка ўспамінае: «Калі Іван пазнаёміў мяне са сваёй маці, ёй было гадоў 50, але выглядала яна такой старай, вымучанай, абяссіленай… Іван маці вельмі любіў і паважаў. Нездарма вобраз Хадоскі ён апісаў у сваім рамане». Не меншы уплыў на станаўленне яго светапогляду аказаў нацыянальна свядомы дзед Ігнат Міхайлавіч Кажанаў.
Перажытае ў гады ваеннага ліхалецця і нялёгкі пасляваенны час потым было адлюстравана ім у апавяданнях «Бульба», «За сто кіламетраў на абед», «Ішоў на вайну чалавек», «У ціхім тумане», «У баку ад дарогі», раманах «Плач перапёлкі», «Апраўданне крыві» і іншых. Сам мастак слова так акрэсліў месца вайны ў сваёй біяграфіі: «У вайну хапіла ўсім – і дарослым, і дзецям… На вайну прыпала толькі тры няпоўныя гады майго жыцця, але якраз яна стала галоўнай падзеяй, якая вызначыла на доўгі час маю творчасць».
Дарога да ведаў пачалася яшчэ ў даваенны час: у 1940 годзе хлопец пайшоў у першы клас Вялікаборскай сямігодкі. Гітлераўская акупацыя перапыніла вучобу, але пасля вызвалення Магілёўшчыны ад фашыстаў будучы пісьменнік зноў сеў за школьную парту, і ў 1949 годзе ён паспяхова скончыў сямігодку. Далей Іван Чыгрынаў вучыўся ў Саматэвіцкай сярэдняй школе, якую раней закончыў яшчэ адзін народны пісьменнік Беларусі – Аркадзь Куляшоў, што само па сабе ўнікальная з’ява. Той факт, што ў роднай школе некалі вучыўся аўтар паэмы «Сцяг брыгады», як прызнаваўся сам Іван Гаўрылавіч, прымушала вельмі адказна ставіцца да вучобы і абудзіла жаданне паспрабаваць свае сілы ў літаратуры.
Яшчэ ў школе юнак захапіўся літаратурай, пачаў сам пісаць вершы, таму невыпадкова, што жыццёвы шлях прывёў яго на аддзяленне журналістыкі філфака БДУ, дзе ён пазнаёміўся з маладымі таленавітымі літаратарамі. Аднакурснікамі Івана Чыгрынава былі Іван Пташнікаў, Вячаслаў Адамчык. Студэнцкія гады (1952–1957) сталі часам літаратурных спроб найперш у паэзіі. Так, дэбютны верш «Сон трактарыста» быў надрукаваны ў 1952 годзе ў часопісе «Полымя», потым былі і іншыя вершы ў «Магілёўскай праўдзе», «Чырвонай змене», «Полымі», аднак паэтам Іван Чыгрынаў так і не стаў. У год заканчэння ўніверсітэта ў «Чырвонай змене» пабачыла свет яго невялікая аповесць «Аўгуст Андрэ: Тайна адной экспедыцыі» пра подзвіг шведскага інжынера, даследчыка Арктыкі. Сам мастак слова лічыў пачаткам сталай літаратурнай дзейнасці 1961 год, калі ў штотыднёвіку «Літаратура і мастацтва» з’явілася апавяданне «Праз гады».
Таленавіты, амбітны ў лепшым разуменні гэтага слова мастак, які рана зразумеў, што ад Бога яму дадзены талент, нястомна працаваў на літаратурнай і грамадскай ніве. Пасля вучобы ва ўніверсітэце Іван Гаўрылавіч працаваў на розных пасадах у рэдакцыях выдавецтва «Навука і тэхніка» АН Беларусі (1957–1962), часопіса «Полымя» (1962–1957), працяглы час быў на кіруючых пасадах у Саюзе пісьменнікаў Беларусі (1975–1986), у складзе дэлегацыі Беларусі ўдзельнічаў у працы ХХХІІІ сесіі Генеральнай Асамблеі ААН (1978), з 1987 года – старшыня праўлення Беларускага фонду культуры, у 1988 годзе абіраецца дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР, з 1989 года – галоўны рэдактар часопіса «Спадчына».
На літаратурнай ніве, як і ў грамадскім жыцці, І.Г. Чыгрынаў быў максімалістам, таму паспеў зрабіць многае, за што заслужана ў 1994 годзе атрымаў званне народнага пісьменніка Беларусі. Вынікам творчых пошукаў у жанры апавядання стаў зборнік «Птушкі ляцяць на волю», які быў надрукаваны ў 1965 годзе. Потым былі і іншыя апавяданні, якія ўвайшлі ў зборнік «Самы шчаслівы чалавек» (1967), «Ішоў на вайну чалавек» (1973). Аднак І. Чыгрынаў больш вядомы як пісьменнік – раманіст, які пераканаўча паказаў драматычныя падзеі Вялікай Айчыннай вайны.
Перад самай смерцю пісьменнік завяршыў пенталогію пра нялёгкія выпрабаванні беларускага народа ў гады ВАВ, якая складаецца з наступных раманаў: «Плач перапёлкі» (1972), «Апраўданне крыві» (1977), «Свае і чужынцы» (1984), «Вяртанне да віны» (1993), «Не ўсе мы загінем» (1996). За першыя дзве часткі ў 1979 годзе аўтар быў уганараваны літаратурнай прэміяй імя А. Фадзеева. Паводле трох раманаў у 1991 годзе на кінастудыі «Беларусьфільм» рэжысёр І. Дабралюбаў зняў шматсерыйны тэлевізійны фільм «Плач перапёлкі».
Іван Чыгрынаў выявіў сябе і як таленавіты драматург і перакладчык. Ён аўтар п’ес «Дзівак з ганчарнай вуліцы» (1986), «Следчая справа Вашчылы» (1988), «Чалавек з мядзвежым тварам» (1988), «Толькі мёртвыя не вяртаюцца» (1989), «Ігракі» (1989), «Прымак» (1994). Пераклаў «Слова пра паход Ігаравы» (1991).
Уся творчасць пісьменніка – гэта філасофскія развагі над гістарычным вопытам беларускага народа, дзе выяўляецца духоўны стрыжань – ідэя нацыянальнага яднання.
Памёр І.Г. Чыгрынаў 5 студзеня 1996 г. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках. Ганаровы грамадзянін горада Касцюковічы, яго імя прысвоена Касцюковіцкай цэнтральнай бібліятэцы. У 2003 годзе ў горадзе Магілёве на будынку сярэдняй школы № 6, якая знаходзіцца на вуліцы Чыгрынава, устаноўлена мемарыяльная дошка пісьменніку.

2009                                                                           

БІЯГРАФІЯ

Чыгрынаў Іван Гаўрылавіч (21.12.1934, в. Вялікі Бор Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці – 05.01.1996), беларускі пісьменнік. Народны пісьменнік Беларусі (1994).
Скончыў Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт (1957).
З 1957 працаваў у выдаецтве «Навука і тэхніка», з 1962 – у часопісе «Полымя». З 1975 – намеснік старшыні, з 1976 – сакратар праўлення Саюза пісьменнікаў Беларусі. З 1987 – старшыня праўлення Беларускага фонду культуры, адначасова з 1989 – галоўны рэдактар часопіса «Спадчына».
Друкаваўся з 1952. Пачаткам літаратурнай дзейнасці сам Чыгрынаў лічыў 1961 год, калі было апублікавана апавяданне «Праз гады». У зборніках апавяданняў «Птушкі ляцяць на волю» (1965), «Самы шчаслівы чалавек» (1967), «Ішоў на вайну чалавек» (1973), «Ці бываюць у выраі ластаўкі» (1983) паказана духоўная прыгажосць чалавека ў мірных і ваенных умовах.
Раманы «Плач перапёлкі» (1970), «Апраўданне крыві» (1976, за абодва – Літаратурная прэмія імя А. Фадзеева, 1979), «Свае і чужынцы» (1983), «Вяртанне да віны» (1992) і «Не ўсе мы згінем» (1996) звязаны аднымі героямі і месцам дзеяння (вёска Верамейкі, таму называецца «верамейкаўскі цыкл»). У іх адлюстравана атмасфера ваеннага часу, вясковы побыт на акупаванай тэрыторыі, арганізацыя падполля, зараджэнне партызанскага руху, даследаваны вытокі гераізму і мужнасці беларускага народа, створаны яркія вобразы патрыётаў перыяду Вялікай Айчыннай вайны.
Паводле сваіх раманаў і апавяданняў Чыгрынаў стварыў п’есы «Плач перапёлкі» (пастаўлена ў 1980 Беларускім тэатрам імя Я. Купалы), «Апраўданне крыві« (пастаўлена ў 1984 Брэсцкім абласным драматычным тэатрам), «Дзівак з Ганчарнай вуліцы« (пастаўлена ў 1986 Тэатрам-студыяй кінаакцёраў). Аўтар п’ес «Следчая справа Вашчылы» (1988, пра кіраўніка Крычаўскага антыфеадальнага паўстання 18 ст.), «Звон – не малітва» (пастаўлена ў 1988 тэатрам імя Я. Купалы; пра княгіню Рагнеду), «Чалавек з мядзведжым тварам» (1989, погляд на эпоху Сталіна). У трагічным гратэску «Ігракі» (1990) – перадваенныя падзеі. Драматычная фантазія «Хто вінаваты?», абразок «Толькі мёртвыя не вяртаюцца» – пра Чарнобыль і звязаныя з ім праблемы. П’еса «Прымак» (1994) і драматычная аповесць «Брат караля» (1995) пра беларускую дзяржаўнасць часоў ВКЛ. Драма «Савіцкі» (1994) пра заступніка абяздоленых, «беларускага Дуброўскага». У трагікамедыі «Госці» (пастаўлена ў 1994 г. тэатрам імя Я. Купалы) – аналіз стану грамадства пачатку 1990-х г. П’еса «Зайграй, хлопча малы» (1995) пра беларускага паэта П. Багрыма.
Творчасці Чыгрынава ўласцівы глыбокі дэталёвы аналіз унутранага свету чалавека, паэтычнасць, рэалістычная канкрэтная вобразнасць, высокая культура слова.
Аўтар манаграфіі «М.Я. Нікіфароўскі» (1960, з В.К. Бандарчыкам), крытыка-публіцыстычных кніг «Новае ў жыцці, новае ў літаратуры» (1983), «Паміж сонцам і месяцам: Роздум над жыццём, культурай і літаратурай» (1994).
На беларускую мову пераклаў «Слова аб палку Ігаравым», «На дне» М. Горкага, «Аптымістычную трагедыю» У. Вішнеўскага.
Сааўтар сцэнарыя шматсерыйнага тэлефільма «Руіны страляюць…» (1970, з I. Новікавым, Дзяржаўная прэмія Беларусі, 1974). Паводле раманаў «Плач перапёлкі», «Апраўданне крыві», «Свае і чужынцы» рэжысёр І. Дабралюбаў на кінастудыі «Беларусьфільм» стварыў шматсерыйны тэлефільм «Плач перапёлкі» (1991). Па матывах рамана «Плач і перапёлкі» У. Кандрусевіч напісаў сімфонію.

2008

ЧЫГРЫНАЎ ІВАН ГАЎРЫЛАВІЧ

(21.12.1934–05.01.1996)

І. Чыгрынаў – празаік, народны пісьменнік Беларусі (1994).
Нарадзіўся ў в. Вялікі Бор Касцюковіцкага раёна Магілёўскай вобласці. У 1957 г. скончыў аддзяленне журналістыкі Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта.
Належыць да пакалення «шасцідзесятнікаў», што фарміравалася ў рэчышчы радыкальных ідэй 2-й паловы 1950–60-х гг. Яго дэмакратычная эстэтыка, стылістыка апавяданняў і раманаў прадугледжвалі гранічнае набліжэнне мастацкай мадэлі да жыцця з усімі дробязнымі і не цікавымі знешне праявамі. Пісьменнік нібы гаварыў: усё, чым жыве чалавек, важнае для яго разумення, для мастацкага пазнання рэчаіснасці. I таму не канструяваў займальных сітуацый, не шукаў эфектных персанажаў, а паказваў замаруджаную, перагружаную бытавымі назіраннямі плыць звычайнага жыцця. Так ён пісаў з самага пачатку сваёй творчай дарогі (1958), ствараючы апавяданні-малюнкі, апавяданні-хронікі, якія прывучалі чытача бачыць вялікае ў малым і дробным. Героі яго – вясковыя людзі з іх штодзённымі клопатамі. Аўтар умеў перадаць чытачу за гэтымі будзённымі клопатамі і трывогамі з’явы і працэсы савецкай рэчаіснасці, умеў раскрываць народныя характары ў іх самых істотных асаблівасцях.
Гэтая манера пісьма выявіла сябе і ў цыкле яго раманаў, якім пісьменнік аддаў больш за 20 гадоў. Цыкл з 5 асобных твораў («Плач перапёлкі» «Апраўданне крыві», «Свае і чужыя», «Вяртанне да віны», «Не ўсе мы згінем») адлюстроўвае жыццё беларускай вёскі ў час вайны, ва ўмовах нямецкай акупацыі. І. Чыгрынаў ішоў тут непратораным шляхам: вайна ў яго – без батальных сцэн, нават без вялікіх здарэнняў. Такой яе мала зналі. Але аўтар раманаў гаворыць, што людзі і тут жылі перш за усё спрадвечным людскім клопатам – аралі зямлю і сеялі хлеб, кахалі, нараджалі дзяцей, гадавалі іх. Тым не менш гэта творы пра вайну, бо персанажы пісьменніка праходзяць праз яе, але праходзяць пераважна псіхалагічна, праз розныя маральныя выпрабаванні. Гэта дапамагло ўбачыць драму народнага лёсу ў іншым ракурсе і пры гэтым дастаткова глыбока і праўдзіва. Рамкі дзеяння раманаў абмежаваны адной вёскай з родных мясцін пісьменніка, і гэта не магло не выявіцца ў асаблівай сардэчнай прыхільнасці аўтара да жыцця простых людзей-працаўнікоў, да іх быту, які выпісаны грунтоўна і пластычна дакладна. Быт у раманах высвятляе лад душы людзей, устойлівасць і сціплае хараство іх жыцця. Раманы І. Чыгрынава былі перанесены на экран, і шматсерыйны фільм паводле гэтых твораў стаў здабыткам беларускага кінематографа.
І. Чыгрынаву належыць цэлы шэраг п’ес, лепшыя з якіх напісаны на тэму гістарычнага мінулага Беларусі. У гісторыі свайго народа аўтар шукаў водгук на сучасныя праблемы жыцця.
У 1978 г. пісьменнік браў удзел у рабоце 33-й сесіі Генеральнай Асамблеі ААН. З 1987 г. ён старшыня праўлення Беларускага фонду культуры і адначасова галоўны рэдактар часопіса «Спадчына». Абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета Беларусі, дзе займаўся нацыянальнымі і міжнароднымі пытаннямі. Перакладаў на беларускую мову п’есы М. Горкага і У. Вішнеўскага.
І. Чыгрынаў узнагароджаны Дзяржаўнай прэміяй Беларусі (1974) і Літаратурнай прэміяй імя А. Фадзеева (1979).
Памёр і пахаваны ў Мінску.

2019

ИВАН ЧИГРИНОВ 

Народный писатель Беларуси (1994), 
прозаик, 
драматург, 
переводчик, 
литературный критик, 
публицист,
общественный деятель.
Почетный гражданин г. Костюковичи (1992).
Член Союза писателей БССР (1964), Союза писателей СССР (1964).

Родился 21 декабря 1934 г. в д. Великий Бор Костюковичского района Могилевской области в семье председателя сельского совета. В оккупации пережил Великую Отечественную войну. После окончания Великоборской семилетней школы продолжил обучение в средней школе д. Самотевичи, находившейся за восемь километров от дома.
В 1952 г. И. Чигринов поступил на отделение журналистики филологического факультета БГУ. После окончания университета с 1957 по 1962 г. работал редактором, заведующим редакцией литературы и искусства издательства «Навука і тэхніка» АН БССР; затем – литсотрудником, редактором отдела публицистики журнала «Полымя» (1962–1975). В 1975 г. И. Чигринов являлся членом правления, заместителем председателя правления Союза писателей БССР; с 1976 по 1986 г. – секретарем Союза писателей БССР. С 1976 г. он был включен в состав правления Союза писателей СССР; в 1987 г. стал председателем правления Белорусского фонда культуры; в 1989 г. – главным редактором журнала «Спадчына». И. Чигринов был избран депутатом Верховного Совета БССР 11-го созыва, возглавлял постоянную комиссию по национальным вопросам и межнациональным отношениям.
В республиканской печати писатель дебютировал стихотворениями (1952) и статьями (1954). В 1958 г. в газете «Чырвоная змена» он опубликовал повесть «Тайна адной экспедыцыі».
И. Чигринов – автор сборников рассказов и повестей «Птушкі ляцяць на волю» (1965), «Самы шчаслівы чалавек» (1967), «Ішоў на вайну чалавек» (1973), «Ці бываюць у выраі ластаўкі?» (1983); цикла романов (пенталогии) «Плач перапёлкі» (1972), «Апраўданне крыві» (1977), «Свае і чужынцы» (1984), «Вяртанне да віны» (1992), «Не ўсе мы згінем» (1996); пьес «Дзівак з Ганчарнай вуліцы» (1986), «Следчая справа Вашчылы» (1988), «Чалавек з мядзведжым тварам» (1988), «Звон – не малітва» (1988), «Толькі мёртвыя не вяртаюцца» (1989), «Ігракі» (1989), «Прымак» (1994); книг критики и публицистики «Новае ў жыцці, новае ў літаратуры» (1983), «Паміж сонцам і месяцам» (1994).
Изданы избранные произведения И. Чигринова в трех томах на белорусском языке (1984) и в двух томах на русском (1987), отдельным изданием увидела свет его романная пенталогия (2008), вышла книга «Выбраныя творы» (2013).
И. Чигринов написал некоторые разделы монографии «Н.Я. Никифоровский» (1960). Его произведения переведены на многие языки народов мира. Писатель и сам занимался переводческой деятельностью. На белорусский язык он перевел рассказы И. Андрича, В. Белова, В. Солоухина, Е. Евтушенко, В. Лихоносова, А. Логинова, Е. Носова, А. Омрэ и др. Для Национального академического театра имени Янки Купалы перевел пьесы Максима Горького «На дне» и В. Вишневского «Оптимистическая трагедия».
И. Чигринов – соавтор сценария многосерийного телефильма «Руины стреляют…» (1973). По романному эпосу писателя снят многосерийный фильм «Плач перепелки» (1990; режиссер – И. Добролюбов). По мотивам романа «Плач перепелки» композитор В. Кондрусевич написал одноименную симфонию (1992).
Лауреат Государственной премии БССР (1974), Литературной премии имени Александра Фадеева (1979). Почетный доктор БГУ (1995).
Награжден орденом Дружбы народов (1984), медалью Франциска Скорины (1992).
Писателю посвящен документальный фильм «Іван Чыгрынаў» (1994; режиссер – С. Гайдук).
Имя И. Чигринова присвоено улице в Могилеве, Костюковичской районной библиотеке. Мемориальные доски установлены в Минске по улице Пулихова, 29, где жил народный писатель; в Могилеве по улице Ивана Чигринова на здании средней школы № 6.

Николай Борисенко, 2012

СОВЕСТЬ НАЦИИ – ПРОЗАИКИ И ПОЭТЫ МОГИЛЕВЩИНЫ

Так сложилось в последние десятилетия, что история сама отобрала знаковые имена литераторов – уроженцев края. Их немного, но эти творческие личности хорошо известны всем послевоенным поколениям жителей Беларуси. Все они из восточных районов Могилевской области и удостоились признания еще при жизни.
Самый глубокий след в судьбах людей советского периода оставила Великая Отечественная война. С высоким писательским мастерством отразил драматизм событий и человеческих судеб в ней талантливый белорусский писатель, драматург, общественный деятель Иван Гаврилович Чигринов – Лауреат Государственной премии БССР, народный писатель Беларуси, кавалер ордена Дружбы народов. Он хорошо знал жизнь, умел заметить и изобразить многое значительное и интересное в окружающей действительности.
Родился писатель 21 декабря 1934 года в д. Великий Бор Костюковичского района БССР в многодетной семье председателя сельсовета. В детстве он пережил войну, которая оставила неизгладимый след в его памяти и будущем творчестве. Об одном из самых ярких случаев того времени он рассказал в своей биографии: «Однажды вездесущая «рама» (немецкий самолет-разведчик «Fw 189А-1») застала меня в поле, я бежал к матери, которая с меньшими детьми полола просо. Началась погоня железной птицы за восьмилетним мальчиком. Мне хорошо было видно срезанное шлемом лицо немецкого летчика, ухмылка его, зубы. Он все время пытался загнать меня, взять в прицел, однако напрасно – то ли цель была слишком мала, то ли я действительно так изворачивался и вовремя падал, что пули только шлепались да вспарывали вокруг меня землю. Заходя вновь и вновь навстречу своей жертве, самолет делал широкие круги над полем, и я за эти несколько минут успевал вскочить на ноги, чтобы отбежать или в сторону, или вперед – направление угадывалось интуитивно, а тем не менее, как теперь кажется, довольно удачно. Во всяком случае «игра» эта кончилась в мою пользу, тем более что я все время имел на примете небольшой овражек посреди поля, почти щель, и, несмотря на то, что петлял, с каждым броском приближался к нему, пока наконец не упал на дно его. Но и после этого немец не оставил меня в покое: принялся кружить над овражком, высматривая, словно ястреб, жертву, стараясь достать из пулемета. Бомб в самолете, видимо, не было, а может, он просто не хотел тратить их, берег для лучшего случая. Странно, но от потрясения я вдруг заснул в своем надежном укрытии и уже дальше ничего не помнил…».
После окончания Великоборской семилетней школы И.Г. Чигринов продолжил обучение в Самотевичской средней школе, находившейся за 8 км от дома. Тогда, вдохновленный творчеством Аркадия Кулешова, Чигринов впервые начал публиковать в газетах свои стихи.
В 1952 году поступил на отделение журналистики филологического факультета БГУ. После окончания университета с 1957 по 1962 год работал в издательстве Академии наук БССР. Как прозаик дебютировал в 1958 году в молодежной газете «Чырвоная змена». С 1965 по 1989 год – редактор отдела публицистики журнала «Полымя», секретарь правления Союза писателей БССР, главный редактор журнала «Спадчына».
Автор романов о трагических событиях Великой Отечественной войны и периоде восстановления в Беларуси. Писал исключительно на белорусском языке. За годы творчества создал сборники рассказов «Птушкі ляцяць на волю», «Самы шчаслівы чалавек», «Ішоў на вайну чалавек», посвященные жизни и труду советских людей, героике и последствиям прошедшей войны. В романе-пенталогии «Плач перапёлкі» передал драматизм событий и человеческих судеб в начале Великой Отечественной войны. За первые два романа удостоен Литературной премии имени А. Фадеева.
Принимал участие в создании шестисерийного телевизионного фильм о минском подполье «Руины стреляют…» (как соавтору сценария присуждена Государственная премия БССР).
Кроме того, в 1990 году Игорь Добролюбов снял девятисерийный фильм «Плач перепелки» по одноименному роману Чигринова. По некоторым его произведениям поставлены спектакли.
Писателем были переведены на белорусский язык пьесы «На дне» М. Горького и «Оптимистическая трагедия» В. Вишневского. Чигринов заявил о себе также и в области критики, публицистики и литературоведения, о чем издал ряд книг и статей. Написал монографию об этнографе и фольклористе Н.Я. Никифоровском. Его книги изданы за рубежом, переведены на многие языки мира.
Предназначение писателя и все свое творчество он характеризовал следующими словами: «Галоўнае правіла, якім закліканы карыстацца пісьменнік, – не ўтойваць ад чытача нічога, пастарацца ўсё, што ён, пісьменнік, ведае аб жыцці, аддаць людзям. У гэтым высокі гуманны сэнс літаратуры, у гэтым гуманная сутнасць творчасці».
Умер И.Г. Чигринов 5 января 1996 года. Похоронен в Минске на Восточном кладбище. Почетный гражданин г. Костюковичи, его имя присвоено Костюковичской центральной библиотеке. Проводятся мероприятия, посвященные творчеству писателя. В 2003 году в Могилеве на здании средней школы № 6, которая находится на улице Чигринова, установлена мемориальная доска писателю.