Як і ў кожнага чалавека, у мяне было двое дзядоў. Але бацькавага я чамусьці не шанаваў. Можа, таму, што ён часта жаніўся і меў праз гэта многа малых дзяцей. Дык дзе яму было да нас, унукаў! Затое другога дзеда, па матчынай радні, я ўспамінаю часта. Звалі яго Ігнатам Міхайлавічам. Я ўжо казаў, што ён да канца свайго больш чым стогадовага жыцця кляпаў і мянташыў касу, валячы ў пракосы ледзь не ў свой рост густую траву, з якой не кожны малады здольны быў справіцца. Але другі дзед мой, Ігнат Міхайлавіч, славіўся сярод людзей не толькі гэтым. Ён быў выдатным пчаляром. Меў сваю пчалярню, катаў мёд, даваў яго каштаваць кожнаму, хто прасіў. Помню, быў адзін дзень на гаду, мядовы Спас, калі ў дзедавым двары, каля клеці, можна было бачыць з карцамі ўсю вёску. Прыходзілі нават з іншых. I ўсім хапала мёду. Хапала і дзедавай шчодрасці. Але ў сорак трэцім чырвонаармейцы разрабавалі ягоную пчалярню. Мы тады былі ў лесе, хаваліся ад немцаў, якія адступалі, але пчалярню разрабавалі не яны – хтосьці бачыў з вяскоўцаў, што апроствалі вуллі нашы салдаты. Здавалася, рабунак той ужо назаўсёды адбіў у дзеда ахвоту да пчолаў. Прынамсі, пчалярская гаспадарка была забыта ім начыста. Але не. Аднаго разу ўлетку ён раптам схапіў пілу, якой рэжуць дрэва, яшчэ нейкую жалязяку, а тады кінуўся за гароды ў поле, пачаў граць на піле, званіць. Аказваецца, над нашым дваром пралятаў пчаліны рой, які і падбіў дзеда схапіцца за пілу. Вядома, я таксама пабег за ім, як зразумеў гэта. I як жа быў уражаны, калі рой пад звон пілы раптам сеў дзеду на галаву, абляпіў усяго ледзь не да пояса; дзіўна было, чаму не зачапіў вачэй. Так дзед і вярнуўся ў вёску з пчаліным роем на сабе.

Некалі мой другі дзед быў багаты. Меў сукнавальню, крупадзёрку, пачаў будаваць вятрак. Але з надыходам калгасаў гаспадарка яго папала пад раскулачванне, дарма што ў вялікай дзедавай сям’і абыходзіліся без наёмнай працы. Высылаць яго з вёскі не высылалі, аднак у турме ў Магілёве ён пасядзеў-ткі, пакуль нейкі камісар у скуранцы з нярускім тварам не адпусціў яго дамоў. Дык я і кажу – быў мой другі дзед чалавек багаты, а памёр у галечы, у вялікай беднасці ў пасляваенны голад, калі ўлетку мы перабіваліся са шчаўя на ягады, з ягадаў на грыбы. Іншы раз мне здаецца, што памёр ён, гледзячы на нас, хутчэй ад нуды і безвыходнасці.